“เมื่อก่อนชาวเขา(เผ่าลัวะ)ที่นี่ จะทำไร่เลื่อนลอยโดยการปลูกข้าวโพด แต่ยิ่งทำกลับผลผลิตน้อยลง เพราะหน้าดินที่อุดมด้วยแร่ธาตุสารอาหารถูกน้ำชะไปเมื่อฝนตกลงมา ทำให้ต้องย้ายที่ทำกินไปเรื่อยๆ อีกทั้งเมื่อหมดฤดูทำนาและปลูกผัก ชาวบ้านก็จะเผาป่า เตรียมพื้นที่สำหรับปลูกข้าวโพดในปีต่อไป โดยไม่รู้ว่าเป็นการทำลายผืนป่าบนภูพยัคฆ์อันเป็นต้นน้ำของลำน้ำน่าน-หนึ่งในสี่ของสายน้ำที่เป็นต้นกำเนิดของแม่น้ำเจ้าพระยา ซึ่งหล่อเลี้ยงชีวิตคนไทยหลายล้านคน แต่หลังจากได้มีการส่งเสริมการปลูกลูกหม่อนจากโครงการหลวง ทำให้ปัจจุบันนี้ ภูพยัคฆ์ เป็นแหล่งปลูกหม่อนคุณภาพดี เนื่องจากมีอากาศหนาวเย็น เกือบตลอดทั้งปี”

สถานีพัฒนาการเกษตรที่สูงภูพยัคฆ์ ตั้งอยู่ที่ บ้านน้ำรี ต.ขุนน่าน อ.เฉลิมพระเกียรติ จ.น่าน เดิมชื่อภูพยัคฆ์ มาจากคำว่า ภูผายักษ์ เป็นยอดเขาที่มีลักษณะเป็นผาสวยงาม เป็นป่าดิบและเป็นดงเสือ ภูพยัคฆ์อยู่สูงจากระดับน้ำทะเลประมาณ 1,600 เมตร แต่ก่อนในอดีตที่แห่งนี้เป็นแหล่งปลูกฝิ่นของชาวไทยภูเขา และยังเคยเป็นพื้นที่สีแดง สมรภูมิสู้รบระหว่างทหารไทยกับผู้ก่อการร้ายคอมมิวนิสต์

ปัจจุบันภูพยัคฆ์ได้เปลี่ยนจากสมรภูมิรบเป็นสถานีพัฒนาการเกษตรที่สูงตามแนวพระราชดำริ โดยสมเด็จพระนางเจ้าฯ พระบรมราชินีนารถ ได้รับความช่วยเหลือและพัฒนาเป็นแหล่งอนุรักษ์ทรัพยากรธรรมชาติ เปลี่ยนจากการปลูกฝิ่นมาเป็นพืชเศรษฐกิจ เพื่อคงป่าที่อุดมสมบูรณ์ รวมไปถึงการพัฒนาให้เป็นแหล่งท่องเที่ยวเชิงอนุรักษ์อีกด้วย

ปัจจุบันสถานีพัฒนาการเกษตรที่สูงตามพระราชดำริภูพยัคฆ์ มีเนื้อที่ประมาณ 500 ไร่ เป็นศูนย์การเรียนรู้ด้านการเกษตรแผนใหม่ และการเกษตรที่ยั่งยืนที่ครบวงจร ทั้งด้านการผลิต การแปรรูป การสร้างมูลค่าเพิ่มของผลผลิตและการจำหน่ายผลิตผลทางการเกษตรได้มาก